Το τελευταίο καιρό και ενόψει των επικείμενων εκλογών, δημοτικών και ευρωεκλογών, η συγκυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας και του ΠΑΣΟΚ που ως μοναδικό στόχο έχει την εφαρμογή των υποδείξεων της Ε.Ε., του ΔΝΤ και των κεφαλαιοκρατών, μας σερβίρει, όπως προωθείται έντεχνα και ύπουλα από τα γνωστά συστημικά φερέφωνα, ένα διπλό ψέμα: αφενός το διαβόητο success story, αφετέρου το νέο παραμύθι, ότι τάχα η εποχή των μνημονίων τελειώνει.
Το πρώτο ψέμα έχει απέναντι του την αμείλικτη και ζοφερή πραγματικότητα με τις αυξανόμενες αυτοκτονίες, τη μαζική φυγή των νέων στο εξωτερικό, την απόγνωση των ανέργων που μαζικά πλέον περιέρχονται στη μακροχρόνια, μη αναστρέψιμη ανεργία.
Πάνω από το ένα τρίτο του ελληνικού πληθυσμού κινδυνεύει από τη φτώχεια ή από τον κοινωνικό αποκλεισμό. Τρία εκατομμύρια Έλληνες έζησαν το 2012 σε σπίτια που δεν είχαν επαρκή θέρμανση, ενω ένας ανάλογος αριθμός περιόρισε ακόμη και τα έξοδα της διατροφής του!
Το όποιο θνησιγενές πλεόνασμα διαφημίζουν, αποτελεί κλασικό παράδειγμα δημιουργικής λογιστικής καθώς δεν οφείλεται στην αύξηση των εσόδων από την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής, που αποτελεί το βασικό λόγο διόγκωσης των ελλειμμάτων, αλλά αποκλειστικά στις περικοπές μισθών, συντάξεων και στην διάλυση των υποδομών του κοινωνικού κράτους.
Καμία βελτίωση των μεγεθών της πραγματικής οικονομίας δεν έχει επέλθει. Το αντίθετο: οι εξαγωγές μας, για παράδειγμα, το 2013 ήταν λιγότερες από αυτές του 2012. Το σημαντικότερο, συνεπώς, δεν είναι εάν η πολυθρύλητη ανάκαμψη έρθει εντός του 2014, αν και κάτι τέτοιο μάλλον δεν θα συμβεί. Το θέμα είναι κυρίως τι χαρακτήρα θα έχει όταν έρθει, τι μορφή θα πάρει και φυσικά ποιος θα ωφεληθεί από αυτήν.
Το δήθεν επερχόμενο τέλος των μνημονίων είναι το πιο πρόσφατο παραμύθι που μας σερβίρεται από την υποταγμένη στην Ε.Ε. και το ΔΝΤ συγκυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας και του ΠΑΣΟΚ. Ακόμη και εάν δεν υπάρξει και άλλο μνημόνιο (πράγμα ιδιαίτερα αμφίβολο), θα παραμένει αλώβητο όλο το πλέγμα των νόμων και των Πράξεων Νομοθετικού Περιεχομένου που μας επιβλήθηκαν στο πλαίσιο των προηγούμενων.
Τα χρόνια του μνημονίου οι μειώσεις στους μισθούς και στις συντάξεις ήταν δραματικές, ενώ η ανεργία εκτοξεύτηκε στο 27,7%, η αγοραστική δύναμη των μισθωτών μειώθηκε περισσότερο από 37% και η οικονομία συρρικνώθηκε, σωρευτικά, πάνω από 25%.
Μείωσαν όλα αυτά το χρέος; Το αντίθετο. Τα νούμερα, άλλωστε, ως προς την εξέλιξη του χρέους το επιβεβαιώνουν: από το 120% του ΑΕΠ που ήταν το χρέος πριν από την ένταξη της χώρας στους μηχανισμούς «σωτηρίας» έχει ήδη εκτιναχθεί στο 175%.
Πολύ χειρότερα είναι τα πράγματα ως προς τη δομή του χρέους, δεδομένου ότι σήμερα τα τρία τέταρτα τα οφείλουμε σε κράτη και σε διεθνείς οργανισμούς, ενώ πριν από το πρώτο πακέτο στήριξης, οι οφειλές μας ήταν εξ ολοκλήρου προς ιδιώτες.
Δεν χρειάζεται λοιπόν να είσαι νομπελίστας στα οικονομικά για να διαπιστώσεις τα αυτονόητα. Όσο συνεχίζονται οι αντιλαϊκές μνημονιακές πολιτικές, ενισχύεται η σπείρα του αργού θανάτου της ύφεσης και της συρρίκνωσης της οικονομίας. Oι πολιτικές του μνημονίου δεν είναι όμως μόνο οικονομικά αναποτελεσματικές. Είναι πρωτίστως βαθύτατα άδικες και αντικοινωνικές.
Τα προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα η Τοπική Αυτοδιοίκηση δεν είναι απλώς μια ειδικότερη εκδοχή των γενικότερων προβλημάτων που περιγράφησαν προηγουμένως. Τόσο η έκταση και η υφή τους όσο και ο τρόπος με τον οποίο αυτά έχουν ανακύψει είναι αποκλειστικά απόρεια της κυβερνητικής μνημονιακής πολιτικής και θέτουν ένα κατά πολύ ευρύτερο ζήτημα, που αγγίζει τον πυρήνα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Πράγματι, με αφετηρία αλλά και πρόσχημα την οικονομική κατάσταση της χώρας είναι φανερό ότι επιχειρείται σήμερα μια συνολική ανατροπή των έως τώρα κεκτημένων στην Τοπική Αυτοδιοίκηση. Με αλλεπάλληλες και απροκάλυπτες νομοθετικές και διοικητικές παρεμβάσεις, οι κυβερνήσεις ΠΑΣΟΚ και Νέας Δημοκρατίας οδήγησαν στη συστηματική και σε βάθος υπονόμευση των βασικών αρχών που αποτελούν την πεμπτουσία της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Υπό το πρίσμα μιας τέτοιας αντίληψης, πρέπει δυστυχώς να αξιολογήσουμε και τις πρόσφατες νομοθετικές παρεμβάσεις του άρθρου 101 του Συντάγματος (ν. 3852/2010) στον χώρο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, οι οποίες υπονομεύουν διαρκώς και συχνά απροκάλυπτα τις βασικές συνταγματικές αρχές που δίνουν σάρκα και οστά στην έννοια της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Κατάργηση αυτοδιοικητικών υπηρεσιών και δημοτικών επιχειρήσεων και συνακόλουθη διαθεσιμότητα εργαζομένων χωρίς αρχές και κριτήρια, χωρίς αξιολόγηση δομών, λειτουργιών και προσώπων και χωρίς καν να ζητείται η γνώμη των αυτοδιοικητικών φορέων, συνθέτουν μια ζοφερή πραγματικότητα επανειλημμένων παραβιάσεων των αρχών της διοικητικής και οικονομικής αυτοτέλειας της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Δηλαδή των αρχών που εξειδικεύουν και συγκεκριμενοποιούν, ταυτόχρονα, τόσο την έννοια της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, όσο και την έννοια της Τοπικής Αυτονομίας,
Επίσης, οφείλουμε να καταδικάσουμε την απίστευτη επιπολαιότητα αλλά και τον προδήλως υποτιμητικό τρόπο με την οποία αντιμετωπίζονται και τα εκλογικά της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Όχι μόνον με την επαναφορά, για πολιτικά ιδιοτελείς λόγους, του αλήστου μνήμης 42%, που θέτει ευθέως ζήτημα τόσο συνταγματικότητας όσο και δημοκρατικής νομιμοποίησης, αλλά και με την ευκαιριακή, αποσπασματική και εν πολλοίς πολιτικά υποβολιμαία πρόταση για κοινά ψηφοδέλτια. Προσπαθούν με αυτό το τρόπο να υπονομεύσουν τον βαθύτατα πολιτικό χαρακτήρα των αυτοδιοικητικών εκλογών, που προϋποθέτει ιδίως, αλλά και συνεπάγεται, προγράμματα και αρχές, κατ’επέκτασιν δε και συλλογικές πολιτικές οντότητες που θα τα επεξεργαστούν και θα τα προτείνουν στα τοπικά εκλογικά σώματα.
Στο σημείο αυτό, βέβαια, ανακύπτει εύλογα το ερώτημα: ποιος είναι ο δρόμος που επιβάλλεται να ακολουθήσει η Τοπική Αυτοδιοίκηση, απέναντι στην συνεχή προσπάθεια υπονόμευσης του συνταγματικού, πολιτικού και κοινωνικού ρόλου της;
Μέχρι σήμερα, ο τρόπος λειτουργίας των δημοτικών αρχών αποτελεί μικρογραφία της κεντρικής πολιτικής σκηνής. Αντιπρόσωποι εκλεγμένοι από ένα μικρό ποσοστό του λαού σχηματίζουν πλειοψηφίες, πολλές φορές οριακές, οι οποίες λειτουργούν ως συμπαγείς ομάδες που ακολουθούν τις γραμμές της ηγεσίας τους. Έτσι, δημιουργούνται δημαρχοκεντρικοί δήμοι, δήμοι με κομματικές κατευθυντήριες γραμμές ή δήμοι που κινούνται σύμφωνα με τα συμφέροντα των ημέτερων, των ιδιωτών και των εταιριών που δωροδοκούν προκειμένου να ολοκληρώσουν τα σχέδιά τους.
Ως «φάρμακο» σε αυτή την πρακτική προτείνουμε την εισαγωγή αμεσοδημοκρατικών θεσμών στη λειτουργία της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, σε μια δραστική συνάρθρωση της αντιπροσωπευτικής με την άμεση δημοκρατία. Χρειάζεται άμεση λαϊκή συμμετοχή.
Πρέπει να προωθηθούν μορφές άμεσης δημοκρατίας, όπως τα τοπικά δημοψηφίσματα και προοπτικά, στο πλαίσιο συνταγματικής τομής, θεσμοί ανακλητότητας και λογοδοσίας όλων των εκλεγμένων οργάνων του Δήμου.
Οι τοπικές συνελεύσεις πρέπει να αποτελέσουν το κατεξοχήν όργανο της άμεσης δημοκρατίας. Να συνέρχονται τακτικά και σε συγκεκριμένο τόπο όπου οι δημότες θα ενημερώνονται από τους τοπικά εκλεγμένους αντιπροσώπους τους, θα ανταλλάζουν απόψεις και ιδέες και θα λαμβάνουν αποφάσεις οι οποίες είτε θα εκτελούνται από τους ίδιους είτε θα προωθούνται προς το δημοτικό συμβούλιο σαν δεσμευτικές εντολές ή σαν συμβουλευτικές προτάσεις.
Πρέπει να διενεργούνται Κυρωτικά ή Ακυρωτικά δημοψηφίσματα σε επίπεδο δήμου, κατά τα οποία το σύνολο του εκλογικού σώματος των δημοτών θα καλείται να πάρει θέση πάνω σε ένα συγκεκριμένο ζήτημα με την ψήφο του. Οι δημότες πρέπει να μπορούν, ύστερα από διενέργεια στοχευμένων δημοψηφισμάτων, να δίνουν ισχύ ή να ακυρώνουν μια δημοτική πρωτοβουλία που θα συνιστά εξέλιξη που θα προάγει ή θα επιβαρύνει τη ζωή τους.
Ο συμμετοχικός προϋπολογισμός είναι μια διαδικασία συμμετοχής των δημοτών στην λήψη των αποφάσεων που σχετίζονται με την κατανομή των δημοσίων επενδύσεων σε τοπικό επίπεδο. Σαν πρώτο βήμα, προτείνεται η συνδιαχείριση των δαπανών για δημόσια έργα και υπηρεσίες. Στόχος βέβαια είναι η συνδιαχείριση του συνόλου ή τουλάχιστον μεγάλου ποσοστού των δαπανών. Ο συμμετοχικός προϋπολογισμός είναι ένας τομέας στρατηγικής σημασίας καθώς οι δημότες θα μπορούν να συμμετέχουν άμεσα στην διαχείριση των οικονομικών πόρων που προέρχονται από τα δικά τους χρήματα μέσω των φόρων.
Η πορεία και οι επιλογές της δημοτικής αρχής θα πρέπει να ελέγχονται και να αξιολογούνται από την κοινωνία συνεχώς. Σημαντικό ρόλο στον κοινωνικό έλεγχο παίζει η άμεση και πλήρης ενημέρωση των δημοτών για το τι συζητιέται και τι αποφασίζεται στο δημοτικό συμβούλιο. Η δημοτική αρχή πρέπει να υποχρεωθεί να φέρνει στη δημοσιότητα με πλήρη διαφάνεια τα οικονομικά της πεπραγμένα της προς έλεγχο των δημοτών.
Επίσης, εφαρμόσιμοι αμεσοδημοκρατικοί θεσμοί στην Τοπική Αυτοδιοίκηση μπορεί να είναι η Λαϊκή Νομοθετική Πρωτοβουλία, σύμφωνα με την οποία, αφού προηγηθεί ένας ικανός αριθμός υπογραφών των δημοτών, αυτοί θα μπορούν να εισηγούνται νόμους και να γίνονται αποδεκτά μέτρα που θα προάγουν τα συμφέροντα και την ποιότητα ζωής τους.
Τέλος, η Ανακλητότητα αιρετών από τους δημότες είναι ένας θεσμός που πρέπει να εφαροσθεί έτσι ώστε με ένα ικανό αριθμό υπογραφών να μπορούν οι δημότες να ανακαλούν την εντολή προς τον αιρετό που έχει εξωκοίλει από τις προγραμματικές του δεσμεύσεις.
Η αλήθεια είναι ότι δεν έχουμε συνηθίσει η δημοτική αρχή να δουλεύει με αυτόν τον τρόπο. Χρόνια πελατειακών σχέσεων, παραγοντισμού και εξαρτήσεων μας δίδαξαν έναν τρόπο αυτοδιοίκησης των Δήμων που απείχε πολύ από την συμμετοχή των δημοτών σε αυτήν.
Ακόμη περισσότερο, με τον Καλλικράτη η τοπική αυτοδιοίκηση έχει εκφυλιστεί σε συγκεντρωτική διοίκηση υπερμεγεθών δήμων ενώ οι θεσμοί άμεσης δημοκρατίας έχουν εξαφανιστεί πλήρως.
Η ανάγκη στροφής προς την άμεση δημοκρατία με μικρά αλλά σταθερά και σημαντικά βήματα είναι επιτακτική και θα αγωνιστούμε προς αυτήν την κατεύθυνση από όποια θέση και αν βρεθούμε μετά το πέρας των δημοτικών εκλογών. Αυτό προϋποθέτει, πρώτα και πάνω από όλα, διαρκή πολιτική εγρήγορση και ισχυρές δόσεις δημοκρατικής και κοινωνικής ευθύνης. Ο δρόμος που πρέπει να διανύσουμε είναι μακρύς και δεν μπορούμε να τον βαδίσουμε παρά μόνο όλοι μαζί.
Συμπερασματικά, εκείνο που νομίζω ότι πρέπει να προκρίνουμε ως ΑντιΘΕΣΕΙΣ για την Τοπική Αυτοδιοίκηση, είναι μια αντίληψη ανοιχτή, συμμετοχική και αναπτυξιακή, με ενίσχυση του αμεσοδημοκρατικού και κοινωνικού χαρακτήρα της. Μια αντίληψη που δεν θα παραδίδει αμαχητί στην εκτελεστική εξουσία του Δήμου τις θεσμικές, πολιτικές και κοινωνικές ευαισθησίες της κίνησής μας. Μίας κίνησης που θα παλέψει για να έρθει η πόλη μας στα χέρια του οργανωμένου και αποφασισμένου λαού της.
4-5-2014
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου